ภาษาสถิติเป็นเรื่องที่น่าหัวเราะ แต่โดยปกติไม่มีอะไรให้น่าหัวเราะไปกว่าผลที่ตามมาที่อาจจะเกิดขึ้นได้ ซึ่งทำให้เกิดความเข้าใจผิดระหว่างนักสถิติและผู้ที่ไม่ใช่นักสถิติ พวกเราเห็นผลที่ตามมาเหล่านี้บ่อยครั้งในสื่อต่าง ๆ เมื่อทำการไตร่ตรองกันใหม่ (โดยปกติจะดูเหมือนขัดแย้ง) ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ามันไม่เกี่ยวข้องกัน เพราะพบว่า มันเป็นข้อเท็จจริงที่ไม่สามารถโต้แย้งได้
ในทำนองเดียวกัน แม้ว่าจะไม่ค่อยเห็นในสื่อต่าง ๆ แต่การตีความผิดยังมีอยู่มากมายในห้องประชุมโลกธุรกิจ เมื่อผู้ที่ทำงานกับข้อมูลและรู้เรื่องของสถิติ ได้นำเสนอการวิเคราะห์ของพวกเขาให้กับเพื่อนร่วมงานที่ไม่ได้เชี่ยวชาญในโลกแห่งข้อมูล ซึ่งข้อความที่ได้รับอาจแตกต่างกันอย่างมากจากสิ่งที่นักวิเคราะห์นั้นพยายามที่จะสื่อสาร
และมี 2 วิธีการแก้ปัญหาที่สำคัญพอ ๆ กันสำหรับปัญหานี้ วิธีการที่หนึ่ง คือ การส่งเสริมและปลูกฝังความรู้ทางสถิติให้กับทุกคน และแน่นอน นั่นเป็นความท้าทายครั้งใหญ่ที่นักสถิติหรือนักวิเคราะห์คนใดคนหนึ่งที่จะสามารถแก้ไขได้ แต่พวกเราสามารถควบคุมปัญหานี้ได้ด้วยตัวเองผ่านวิธีการแก้ปัญหาวิธีที่สอง ซึ่งก็คือ การเอาใจใส่มากขึ้นกับสิ่งที่พวกเราได้นำเสนอในผลการวิเคราะห์ของเรา และยกระดับการรับรู้เกี่ยวกับความรู้ทางสถิติให้เข้าถึงผู้ฟังของเรานั่นเอง
ฉันเคยเขียนบทความเกี่ยวกับความท้าทายในการสื่อสารทางสถิติ (statistical communication) มาก่อนหน้านี้ แต่ฉันได้คิดทบทวนเรื่องนี้อีกครั้ง หลังจากที่เพื่อนส่งลิงก์โพสต์นี้มาให้ฉันและได้ทำการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับการแทนที่ คำว่า “นัยสำคัญทางสถิติ (statistical significance)” ซึ่งฉันก็ไม่ได้คล้อยไปตามข้อเสนอนั้น แต่กลับรู้สึกว่า เหมือนเป็นเวลาที่ดี ที่จะทบทวนคำหรือวลีบางคำที่มีความหมายอย่างหนึ่งในภาษาทางสถิติ แต่อาจมีความหมายที่แตกต่างอย่างมากกับคำที่นิยมใช้กัน
นี่คือสิ่งที่ฉันคิดขึ้นมา ซึ่งนำเสนอในรูปแบบตารางดังนี้:
| พูดคำว่า | นักสถิติหมายถึง | คนส่วนใหญ่หมายถึง |
| Assumptions | ข้อจำกัดของการวิเคราะห์แต่ละประเภท เช่น ข้อมูลต้องมีรูปแบบตามการแจกแจงแบบปกติ | 1 ความลำเอียง 2 ความเอียงเอน 3 ความคิดเห็น หรือข้อสรุปที่ทราบก่อนหน้าเกี่ยวกับหัวข้อหรือคำถามที่อยู่ระหว่างการสนทนา |
| Confidence | การวัดค่าที่บอกความไม่แน่นอนของการวิเคราะห์ทางสถิติ | 1 สิ่งที่บุคคลหนึ่งมีความเชื่ออย่างแรงกล้า 2 การมีศรัทธาในความสามารถ หรือความคิดของตน |
| Confounded | ตัวแปรที่ส่งผลกระทบ แต่ว่าไม่สามารถแยกได้ว่ามาจากตัวแปรใด | 1 สับสน 2 งุงงง 3 ความยุ่งยาก |
| Critical value | จุดที่แบ่งการปฏิเสธหรือการยอมรับ ของการทดสอบสมมติฐาน | 1 การวัด หรือผลรวม หรือจำนวนที่มีความสำคัญในทางปฏิบัติ เช่น จำนวนเงินสดขั้นต่ำในบัญชีเช็ค |
| Dependent | ตัวแปรที่ไม่ได้อยู่ในการควบคุมของเรา เช่น ผลลัพธ์ของการทดลอง | 1 ผลลัพธ์หรือสิ่งที่เราสามารถควบคุมหรือมีอิทธิพลกับสิ่งนั้น เช่น “การจะไปงานปาร์ตี้ มันขึ้นอยู่กับ ฉันต้องทำงานให้เสร็จ” |
| Independent | ปัจจัยที่เราสามารถควบคุมหรือจัดการได้ | 1 ผลลัพธ์หรือสิ่งที่เราไม่สามารถควบคุมหรือไม่ได้มีอิทธิพล เช่น “พวกเขาจะตัดสินใจ โดยไม่ขึ้นกับสิ่งที่เราอาจจะแนะนำ” |
| Interaction | เมื่อระดับของปัจจัยหนึ่ง ขึ้นอยู่กับระดับของอีกปัจจัยหนึ่ง | 1 การสื่อสารและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น |
| Mean | ผลรวมของข้อมูลทั้งหมดหารด้วยจำนวนของข้อมูล (sX/n) | 1 ถ้าในคำคุณศัพท์ หมายถึง ใจร้ายใจแคบ 2 ในภาษาแสลง (เชิงบวก) นั่นหมายถึง การตอบสนองทำให้เรารู้สึกประหลาดใจ |
| Mode | ค่าที่มีความถี่สูงที่สุดในชุดข้อมูล | 1 ลักษณะหรือวิธีการปฏิบัติงาน เช่น “คุณจะทำงานเสร็จเร็วขึ้น หากคุณเปลี่ยนลักษณะการทำงาน” |
| Median | ค่าที่อยู่ตำแหน่งกึ่งกลางของชุดข้อมูล | 1 ระดับปานกลาง หรือตรงกลาง 2 เฉย ๆ |
| Normal | ข้อมูลนั้นเป็นไปตามรูปแบบโค้งระฆังคว่ำ | 1 สิ่งที่เป็นเรื่องธรรมดา หรือไม่พิเศษ |
| Power | ความสามารถในการตรวจจับผลกระทบที่มีนัยสำคัญ | 1 ระดับของการควบคุม หรือมีอิทธิพล |
| Random | กลุ่มตัวอย่างที่เลือก โดยที่ข้อมูลทั้งหมดในกลุ่มประชากรมีโอกาสในการเลือกเท่ากัน | 1 คาดการณ์ไม่ได้ หรืออยู่นอกเหนือการควบคุม |
| Range | ความแตกต่างระหว่างค่าต่ำสุดและค่าสูงสุดของข้อมูล | 1 การเรียงแถว หรือกลุ่มกอง |
| Regression | การทำนายตัวแปรหนึ่ง ตามค่าของตัวแปรอื่น ๆ | 1 ถอนกำลัง หรือสูญเสีย 2 ถอยหลัง |
| Residuals | ความแตกต่างระหว่างค่าสังเกตและค่าที่คำนวณจากตัวแบบ | 1 สิ่งที่เหลืออยู่ 2 เศษ |
| Significance | ผลลัพธ์ของค่าสังเกตไม่ได้เป็นเพียงผลจากความบังเอิญเท่านั้น | 1 ความสำคัญ หรือความจริงจัง |
นอกจากนี้มีอีกไหม ? คุณสามารถเพิ่มคำศัพท์อื่น ๆ ลงในลิสต์ของฉันได้นะ แล้วคำศัพท์ทางสถิติใดที่มีความยุ่งยากในการสื่อสารผลลัพธ์ที่ได้ของคุณ?
บทความต้นฉบับ : 17 Common Words with Precise Statistical Meanings…or, More Bewildering Things Statisticians Say
ต้นฉบับนำมาจาก Minitab blog, แปลและเรียบเรียงโดยรัฐพงษ์ ยอดสีมา
บริหารจัดการ SCM Blog โดยชลทิชา จำรัสพร, บริษัท โซลูชั่น เซ็นเตอร์ จํากัด ตัวแทน Minitab ในประเทศไทย
เพิ่มเติมเกี่ยวกับบริษัท Minitab
Minitab ช่วยให้บริษัทและองค์กรต่างๆ สามารถมองเห็นแนวโน้มของข้อมูล, แก้ปัญหาและค้นพบประเด็นสำคัญจากข้อมูลเชิงลึก โดยนำเสนอชุดโซลูชั่นที่ครอบคลุมทุกด้านและดีที่สุดสำหรับซอฟต์แวร์ในระดับเดียวกัน ที่ใช้สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลและการปรับปรุงกระบวนการ
ด้วยวิธีการที่เป็นเอกลักษณ์ และการนำเสนอซอฟต์แวร์และบริการแบบองค์รวม Minitab ช่วยให้องค์กรเข้าถึงกระบวนการตัดสินใจในส่วนที่ช่วยผลักดันให้เกิดความเป็นเลิศทางธุรกิจได้ดีขึ้น ความง่ายในการใช้งานที่โดดเด่นกว่าใครมีส่วนช่วยให้ Minitab สามารถทำให้การเข้าถึงข้อมูลเชิงลึกเป็นเรื่องที่ง่าย ทีมงานของ Minitab ซึ่งประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญทางด้านการวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้ผ่านการอบรมมาเป็นอย่างเข้มงวด จะช่วยให้ผู้ใช้งานมั่นใจว่าจะได้รับประโยชน์สูงสุดจากการใช้งานวิเคราะห์ข้อมูลและพร้อมที่จะให้คำปรึกษาตลอดเวลาที่ใช้งานเพื่อนำไปสู่การตัดสินใจที่ดีขึ้น รวดเร็ว และแม่นยำ
เป็นเวลากว่า 50 ปีที่ Minitab ได้ช่วยองค์การต่าง ๆ เพิ่มรายได้ ควบคุมและลดต้นทุน เพิ่มคุณภาพ เสริมสร้างความพึงพอใจของลูกค้า และเพิ่มประสิทธิภาพ ธุรกิจและองค์นับหมื่นทั่วโลกใช้ Minitab Statistical Software®, Companion by Minitab®, Minitab Workspace®, Salford Predictive Modeler® and Quality Trainer® เป็นเครื่องมือช่วยในการค้นพบและปรับปรุงความบกพร่องในกระบวนการ